Feraizin Ahkamı Ve Varisler
Feraizin Ahkamı Ve Varisler
Hadis No : 4700
Ravi: İbnu’z-Zübeyr
Tanım: Anlattığına göre, Ehl-i Küfe, kendisine yazarak dede hakkında sormuşlardı. O da şu cevabı vermişti: “Hakkında Resulullah (sav)’ın, “Ben bu ümmet içerisinde birini kendime halil seçseydim, onu seçerdim” dediği kimse, yani Ebu Bekr, dedeyi (miras meselesinde) baba yerine koymuştu.”
Kaynak: Buhari, Fezailu’l-Ashab 5
Hadis No : 4701
Ravi: İmran İbnu Husayn
Tanım: Resulullah (sav)’a bir adam gelerek: “Oğlumun oğlu vefat etti. Ondan miras hakkım nedir?” diye sordu. Aleyhissalatu vesselam: “Sana altıda biri var!” buyurdu. Adam dönüp gidince geri çağırdı ve: “Sana diğer bir altıda bir daha var!” buyurdu. Adam dönüp gidince tekrar çağırdı ve: “Diğer altıda bir, (hak değil) fazladan bir ikramdır!” buyurdu. [Ebu Davud der ki: “Katade şunu söyledi: “(Sahabe, Resulullah (sav)’ın bu kimseyi, başka) hangi varisler olduğu halde varis kıldığını bilmiyor.” Katade devamla der ki: “Dedenin tevarüs ettiği en az miktar, altıda birdir.”]
Kaynak: Ebu Davud, Feraiz 6, (2896); Tirmizi, Feraiz 9, (2100)
Hadis No : 4702
Ravi: Muaviye
Tanım: Anlattığına göre, kendisine dedenin miras payından soran Zeyd İbnu Sabite şöyle yazmıştır: “Bana yazarak dededen soruyorsun. Doğruyu Allah bilir. Bu mesele, ancak umeranın -yani halifelerin- hükmedeceği meselelerden biridir. Ben sizden önce iki halifeyi gördüm. Onlar ölenin tek bir kardeşi ile verasete iştirak eden dedeye malın yarısını veriyorlardı, iki ve daha fazla kardeş olması halinde üçte bir veriyorlardı. Erkek kardeşler çok da olsa dedenin payı üçte birden aşağı düşmezdi.”
Kaynak: Muvatta, Feraiz 1, (2, 610)
Hadis No : 4703
Ravi: Büreyde
Tanım: Resulullah (sav), büyükanneye, önünde, (ölenin) anne(si) olmadığı takdirde, altıda bir pay koydu.
Kaynak: Ebu Davud, Feraiz 5, (2896)
Hadis No : 4704
Ravi: Esved İbnu’l-Yezid
Tanım: Bize (Yemen’e), Muaz (ra), muallim ve emir olarak geldi. Ona, bir kızla bir kızkardeş bırakarak ölen kimse(nin veraset durumu) hakkında sorduk. O, kız için yarım, kızkardeşi için de yarıma hükmetti. O sırada Aleyhissalatu vesselam sağdı.
Kaynak: Buhari, Feraiz 6, 12; Ebu Davud, Feraiz 4, (2893)
Hadis No : 4705
Ravi: Hüzeyl İbnu Şurahbil
Tanım: Ebu Musa (ra)’ya “Ölenin bir kızıyla kızkardeşinin oğlu ve [ana-baba bir] kızkardeşinin miras payından soruldu. Dedi ki: “Kız için yarı, [anne baba bir] kızkardeş için de yarı. [İbni Mes’ud’a gidin, ondan da sorun. O da benim söylediğime muvafakat edecektir!] [Ebu Musa, fetvasında oğlan kardeşin kızına mirastan pay vermemişti.] Bunun üzerine doğru İbnu Mes’ud’a sorulmaya gidildi ve Ebu Musa’nın söylediği de kendisine haber verildi, İbnu Mes’ud (ra) dedi ki: “(Eğer ben onun fetvasına uyarsam) dalalete düşmüş olurum ve hidayetten ayrılanlara katılırım!” Sonra ilave etti: “Onlar hakkında, Resulullah (sav)’ın verdiği hükümle hükmedeceğim: “Kız için yarı, oğulun kızı için- üçte ikiyi tamamlamak üzere- altıda bir, geri kalan da kızkardeş içindir!” Ebu Musa’ya İbnu MesWun sözü haber verildi. Bunun üzerine: “Bu derin alim aranızda olduğu müddetçe (müşkillerinizi) bana sormaya gelmeyin!” dedi.
Kaynak: Buhari, Feraiz 7, 12; Ebu Davud, Feraiz 4, (2890); Tirmizi, Feraiz 4, (2094)
Hadis No : 4706
Ravi: Ali
Tanım: Sizler şu ayeti okuyorsunuz: “…Bu hisseler, onların borçları ödendikten ve vasiyetleri yerine getirildikten sonradır…” (Nisa 12). Bilesiniz ki Resulullah (sav) vasiyyetin yerine getirilmesinden önce borçlarının ödenmesine hükmetti. Anne-baba bir kız ve erkek kardeşler, baba bir, anne ayrı kız ve erkek kardeşlerden önce birbirlerine varis olurlar. Erkek, anne-baba bir erkek kardeşine, baba bir erkek kardeşinden önce varis olur.”
Kaynak: Tirmizi, Feraiz 5, (2095)
Hadis No : 4707
Ravi: Ebu Hüreyre
Tanım: Resulullah (sav), ölü olarak düşürülen bir cenin için köle veya cariye bir gurreye hükmetti. Sonra lehine bir gurreye hükmedilen kadın ölmüştü. Aleyhissalatu vesselam, kadının mirasının oğullarına ve kocasına kalacağına, diyetinin de asabesine kalacağına hükmetti.
Kaynak: Buhari, Feraiz 11, Tıbb 46, Diyat 25; Müslim, Kasame, 35, (1681); Tirmizi, Diyat 15, (1410), Feraiz
Hadis No : 4708
Ravi: Ebu Hüreyre
Tanım: Resulullah (sav), “doğan çocuk ağlar sonra ölürse, varis olur ve ona varis olunur. Ağlamazsa (ölü doğarsa), ne varis olur ne de ona varis olunur” buyurdular.
Kaynak: Ebu Davud, Feraiz 15, (2920)
Hadis No : 4709
Ravi: Mekhul
Tanım: Resulullah (sav), mülaane (ile ayrılan karı-kocanın) çocuğunun mirasını annesine kıldı, anneden sonra da annenin varislerine kıldı.
Kaynak: Ebu Davud, Feraiz 9, (2907)
Hadis No : 4710
Ravi: Vasile İbnu’l-Eska
Tanım: Resulullah (sav) buyurdular ki: “Kadın üç mirası toplar. Azadlısı(nın mirası), buluntusu(nun mirası), üzerine mülaane bulunduğu çocuğu(nun mirası).”
Kaynak: Ebu Davud, Feraiz 9, (2906); Tirmizi, Feraiz 23, (2116)
Hadis No : 4711
Ravi: Muhammed İbnu Yahya İbni Hibban
Tanım: Dedem Hibban’ın iki hanımı vardı. Biri Haşimiye, diğeri Ensariye idi. Dedem, Ensariye’yi, çocuğu meme verir halde boşadı. Kadının üzerinden bir yıl geçti, sonra dedem öldü, kadın hala hayız olmadı. Bunun üzerine: “Ben kocama varis olurum, çünkü hayız olmadım!” dedi. Dava Hz. Osman (ra)’a intikal etti. Hz. Osman kadının mirasa iştirak etmesine hükmetti. Haşimiye kadın, bu kararı sebebiyle Hz, Osman’ı levmetti. Hz. Osman: “Bu, senin amcaoğlunun işidir. Böyle hükmetmemize o işaret etti!” dedi. “Amcaoğlun” sözüyle Hz.Ali (ra)’yi kasdetmişti.
Kaynak: Muvatta, Talak 43, (2, 672)
